Gaetano Domenico Maria Donizetti werd in 1797 geboren in een donkere kelder in het Italiaanse Bergamo. Het gezin met zes kinderen was arm, maar Donizetti had het geluk gratis muziekonderwijs te kunnen volgen op de school van operacomponist Simone Mayr. Mayr erkende Donizetti’s talent, gaf hem compositielessen en zorgde ervoor dat hij zijn studie in Bologna kon vervolgen. Ook hielp hij hem aan zijn eerste operaopdracht. Donizetti werkte keihard en componeerde jarenlang zo’n vier opera’s per jaar. Een groot deel van zijn carrière werkte hij in Napels, wat wel als verklaring gegeven wordt waarom hij in artistiek opzicht relatief conventioneel bleef. Het operapubliek in Napels had een conservatieve smaak en de censuur was er uitzonderlijk streng: geen grof geweld of ‘onfatsoenlijke’ romantische relaties op het podium. Als Donizetti echter uitgedaagd werd door een uitzonderlijk libretto, kon hij wel degelijk conventies doorbreken. Hij had het talent om razendsnel te kunnen componeren en schreef in totaal zo’n tachtig opera’s in zowel het serieuze als het komische genre. L’Elisir d’Amore en Don Pasquale zijn nog steeds populair dankzij de vrolijke en levenslustige muziek, de opzwepende ritmiek en tedere melodieën. Van zijn serieuze opera’s is Lucia di Lammermoor met de beroemde waanzinaria favoriet. Donizetti stierf in 1848 in Bergamo na maandenlang te zijn opgenomen in een inrichting in Parijs, dement en verlamd door de gevolgen van syfilis. Een triest einde van een componist die bij zijn collega’s bekend stond als een warme en sympathieke persoonlijkheid.
Werken in kamermuziekbezetting zijn in het oeuvre van Donizetti eerder zeldzaam en ademen ook de sfeer van de opera uit. De Sonate in sol klein voor viool of fluit en harp die we vandaag beluisteren, bestaat slechts uit 2 delen – ‘Larghetto’ en ‘Allegro Gallemberg’ – en voldoet als dusdanig niet echt aan de definitie van een sonate die in principe 3 of 4 delen heeft. Het is eigenlijk één groot geheel (in twee delen) gemodelleerd naar een opera-aria (hoe kan het ook anders als je 4 opera’s per jaar componeert). Donizetti gaf het werk geen echte titel, maar omdat ook de Sonate in Do-groot voor fluit en piano uit 1819 eveneens deze “aria-vorm” volgt (Largo – Allegro) en Donizetti daar zelf de aanduiding ‘Sonate’ als titel gebruikte, is dit door latere uitgevers ook voor dit werk overgenomen.
We beluisteren Petra Olajcová op fluit en Kateřina Bendová op harp tijdens een live–concert op 21 mei 2020. Het concert werd georganiseerd door het Janáček Philharmonic Orchestra, een Tsjechisch orkest gevestigd in Ostrava, Tsjechië. Het maakte deel uit van de gestreamde “qaurentine concerts” met een live publiek van maximaal 66 luisteraars ten gevolge van de Covid-19 maatregelen (allicht had u het mondkapje bij de harpiste al opgemerkt).