(On)bekend is (on)bemind

Vandaag beluisteren we een onbekend en erg zeldzaam lid van onze westerse fluitenfamillie: de Flauto d’amore (Italiaans), Flûte d’amour (Frans) , Liebesflöte (Duits).   Gekoesterd door barokcomponisten en op verrassende manieren gebruikt in de Romantiek, verdween de flauto d’amore aan het einde van de 19e eeuw.  Sinds kort is het instrument terug aan een revival bezig.  Het instrument staat in La  en is een 15-tal cm langer dan onze normale concertfluit die in Do staat.

De flauto d’amore doet zijn intrede in de barokperiode, als tegenhanger van de veelgebruikte viola d’amore en oboe d’amore. Dit instrument, gestemd in A, heeft een zachte, cantabile kwaliteit die het dichtst in de buurt komt van wat Johann Joachim Quantz beschreef als de meest wenselijke kenmerken van de fluitklank, “die zou moeten lijken op de stem van de alt in plaats van op de sopraan, en de borstgeluid van de menselijke stem”.  Vandaar dat het instrument soms gezien wordt als het mezzosopraanlid van de fluitfamilie.

Flauto d’amore traverso, ca.1700 – Muziekinstrumentenmuseum, Kopenhagen

Mooie voorbeelden van het gebruik van de flauto d’amore vinden we bijvoorbeeld de Concerts Royaux van François Couperin. Componisten als Johann Sebastian Bach, Georg Philipp Telemann, Christopher Graupner en Johann Adolph Hasse maakten gebruik van de flauto d’amore in kamermuziek, religieuze werken en concerten.

In de 19e eeuw kent de flauto d’amore een heropleving door de aandacht van Italiaanse operacomponisten die, gefascineerd door zijn unieke klank, er op onverwachte manieren gebruik van maken. Saverio Mercadante gebruikt het in verschillende van zijn kamercomposities, en Giuseppe Verdi gebruikt het instrument in een van de dansen van Aida voor drie flauto d’amore – meestal vervangen door altfluiten in moderne uitvoeringen.

Theobald Böhm’s model van de flauto d’amore, 1848

Na de revolutie van het fluitsysteem onder leiding van Theobald Böhm (en ondanks dat Böhm zelf één flauto d’amore bouwde), verdwijnt het instrument. Zijn naaste verwant, de tenorfluit in Sib, werd in het begin van de 20e eeuw gebruikt, met name door fluitist John Amadio, die de wereld rondreisde met zangers Nellie Melba en Luisa Tetrazzini. De flauto d’amore in La raakte echter in de vergetelheid…

… tot in 1989 fluitist Gian-Luca Petrucci sprak met de legendarische fluitbouwer Albert Cooper over de mogelijkheid om een ​​modern-systeem flauto d’amore in La te ontwerpen. Cooper had eerder aan een paar Sib-modellen gewerkt, maar de flauto d’amore vormde een geheel nieuwe uitdaging. Er werd een gloednieuw ontwerp gemaakt en kort daarna werd het prototype van de moderne flauto d’amore geboren.  

Voor de Flauto d’Amore n.1, die ik samen met mijn collega Harry Sealey heb gebouwd in sterling zilver, heb ik de mensuur opnieuw ontworpen en gekozen voor een inwendige diameter van 20,6 mm: ik wilde hem een ​​ander timbre geven dan de altfluit, en maak het dichter bij de C-fluit, waardoor het instrument een mooie toon krijgt in alle drie de registers.
— Albert Cooper, fluitbouwer

Sindsdien hebben fluitbouwers Altus en Sankyo flauto d’amore in productie genomen.

Eric Malmquist

We beluisteren vandaag de wereldpremière (28 maart 2020) van “Together and Apart with Love”, geschreven door de in Chicago wondende componist Eric Malmquist (b. 1985).  “Together and Apart with Love” is geschreven aan het begin van de COVID-19-pandemie en de daaruit voortvloeiende quarantaine. Dit stuk is speciaal geschreven om oud en modern te combineren in de vorm van de twee fluiten d’amore (de barok flauto d’amore gespeeld door Leighann Daihl Ragusa en de moderne flauto d’amore gespeeld door Ginevra Petrucci – de dochter van Gian-Luca Petrucci die aan de basis lag van de ontwikkeling van het moderne instrument) , en om technologie te gebruiken om mensen samen te brengen om muziek te maken terwijl we uit elkaar bleven om elkaar veilig te houden. 

Wat denk je?  Nu je de warme klanken van de onbekende Flauto d’amore hebt leren kennen, is het een instrument om te beminnen?

Hier kan je een reactie geven:

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

You cannot copy content of this page