Vijf fluiten zonder bas…

…is een erg ongebruikelijke combinatie, zeker in de 17de en 18de eeuw.  Het was de Franse componist Joseph Bodin de Boismortier die in 1727 in zijn opus 15 voor de eerste keer deze combinatie gebruikte.

Joseph Bodin de Boismortier werd geboren in Thionville op 23 december 1689 en overleed in Roissy-en-Brie op 28 oktober 1755.  Hij is dus een perfecte tijdgenoot van J.S.Bach (1685-1750), maar de meesten onder jullie zullen zijn naam nog nooit gehoord hebben.  In een overzicht van de geschiedenis van de fluitmuziek mag hij echter zeker niet ontbreken.  Hij componeerde erg veel werken voor de fluit in allerhande combinaties: van de gebruikelijke sonates voor fluit en continuo (waarvan de 6 sonates opus 91 uit 1741 het bekendst zijn geworden) over muziek voor 2 fluiten of 3 fluiten tot concerti.  Rond 1740 schreef hij ook een boek over het fluitspelen: “Principes de flutes”, maar dat is helaas verloren gegaan.

Zijn vader was een gepensioneerde soldaat die zich in Thionville had gevestigd als eigenaar van een snoepwinkel.  In 1713 verlaat Boismortier de provincie Lotharingen echter om zich in de zuid-Franse stad Perpignan te vestigen als klerk voor de “Régie Royale des Tabacs”, een positie nogal ver verwijderd van elke mogelijke muzikale inzet! Hij liet tijdens zijn verblijf van tien jaar in deze stad inderdaad geen enkel spoor van betrokkenheid bij enige vorm van muzikale activiteit achter. Maar men verandert niet van de ene op de andere dag in een componist en daarom mogen we aannemen dat hij een gedegen muzikale opleiding moet hebben genoten. Zijn muziekleraar was wellicht Joseph Valette de Montigny (1665-1738). In 1720 trouwt Boismortier met Marie Valette, dochter van een rijke juwelier en een verre nicht van zijn leraar.  in Perpignan vinden we trouwens nog steeds een “Place Bodin De Boismortier”.

Op aanraden van enkele hooggeplaatste vrienden verlaat Boismortier zijn werk in Perpignan om zich met zijn vrouw en dochter te vestigen aan het hof van de Hertogin van Maine, in Sceaux en later in Parijs.  Daar krijgt hij  op 29 februari 1724 voor het eerst het  voorrecht om zijn composities te mogen drukken. Dit zou hem eindelijk in staat stellen zijn traverso-duetten en Franse cantates die hij in Perpignan componeerde, te publiceren. Het is het begin in van een evenzeer bewonderde als bekritiseerde carrière in de Franse hoofdstad,  Hij laat ons niet minder dan 102 opusnummers na!  Ook publiceerde hij praktische handleidingen voor de gamba en de fluit (“Principes de flûtes” – helaas verloren gegaan).  In 1753 trekt Boismortier zich terug uit de muziekscene. Boismortier was de eigenaar van een klein landgoed, la Gâtinellerie, in Roissy- en-Brie, waar zijn leven eindigde op zesenzestigjarige leeftijd, kort nadat hij toestemming had gevraagd om in het schip van de plaatselijke parochiekerk te worden begraven.  In Roissy-en-Brie vinden we nog steeds een Avenue Joseph Bodin de Boismortier, als eerbetoon aan de componist.